Bài trình bày này sẽ đánh giá một cách khách quan vai trò của axit béo omega-3 trong điều trị ADHD, một rối loạn phát triển thần kinh phổ biến. Chúng ta sẽ khám phá lý do sử dụng omega-3, phân tích các nghiên cứu hiện có, và xem xét tính an toàn cũng như vị trí của chúng trong liệu pháp điều trị.
ADHD là rối loạn phát triển thần kinh phổ biến, thường khởi phát từ thời thơ ấu và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành. Tỷ lệ mắc ADHD toàn cầu là 7.2%, cao hơn ở nam giới và trẻ em đi học.
Chẩn đoán ADHD dựa trên tiêu chí DSM, phân loại thành 3 nhóm: khó chú ý, tăng động/bốc đồng, hoặc kết hợp. Các triệu chứng phải kéo dài ít nhất 6 tháng và gây khó khăn trong xã hội, học tập, cũng như các rối loạn tâm trạng khác.
Mục tiêu điều trị là giải quyết các vấn đề trong cuộc sống hàng ngày. Thuốc kích thích như methylphenidate là phổ biến, nhưng gây lo ngại về tác dụng phụ (giảm thèm ăn, mất ngủ, đau đầu) và ảnh hưởng lâu dài chưa rõ.
Thuốc chỉ điều trị triệu chứng và hiệu quả trong vài giờ. Nhu cầu tìm kiếm phương pháp thay thế ít gây hại hơn, như bổ sung axit béo không bão hòa đa chuỗi dài omega-3 (Ë-3 PUFAs), đang tăng lên.
Bệnh nhân ADHD thường có mức Ë-3 PUFAs thấp hơn so với người cùng tuổi không mắc bệnh trong máu. Đây có thể là yếu tố môi trường quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thần kinh trung ương.
Bệnh nhân ADHD thường có mức Ë-3 PUFAs thấp hơn so với người cùng tuổi không mắc bệnh trong máu. Đây có thể là yếu tố môi trường quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thần kinh trung ương.
Bệnh nhân ADHD thường có mức Ë-3 PUFAs thấp hơn so với người cùng tuổi không mắc bệnh trong máu. Đây có thể là yếu tố môi trường quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thần kinh trung ương.
Màng tế bào thần kinh chứa lượng lớn Ë-3 và Ë-6 PUFAs, đặc biệt là DHA và AA, cần thiết cho chức năng thần kinh thích hợp. Lượng Ë-3 và Ë-6 PUFAs ảnh hưởng đến tính linh hoạt của màng, có thể tác động đến dẫn truyền thần kinh và cấu trúc protein.
Mức Ë-3 PUFAs trong máu và huyết tương của bệnh nhân ADHD thấp hơn so với nhóm đối chứng cùng tuổi. Mức DHA trong vỏ não khỏe mạnh tăng đến 18 tuổi, cho thấy vai trò quan trọng của Ë-3 PUFAs trong sự phát triển não.
Thiếu hụt Ë-3 PUFA trong giai đoạn phát triển có tác động rộng lớn đến chức năng và sự phát triển của não. Tỷ lệ Ë-3/Ë-6 PUFAs thấp ở bệnh nhân ADHD, có thể do quá trình xử lý PUFAs kém hiệu quả hơn.
Năm nghiên cứu mở nhãn đều cho thấy cải thiện triệu chứng ADHD. Một nghiên cứu so sánh PUFAs, thuốc kích thích và kết hợp, cho thấy kết hợp giảm tác dụng phụ nhưng không hiệu quả hơn thuốc kích thích đơn lẻ.
Kết quả không nhất quán. Điều trị đơn lẻ bằng DHA không hứa hẹn, nhưng kết hợp DHA và EPA mang lại cải thiện ở một số triệu chứng. Thêm vitamin E không cho thấy hiệu quả rõ rệt.
Bảy thử nghiệm kết hợp Ë-3 và Ë-6 LCPUFAs cho thấy kết quả đầy hứa hẹn. Đặc biệt, công thức 174 mg DHA, 558 mg EPA, 60 mg GLA và vitamin E đã được thử nghiệm và cho kết quả tích cực.
Ít bằng chứng cho thấy sự kết hợp phospholipids và Ë-3 FA ảnh hưởng đến triệu chứng ADHD. Tiền chất Ë-3/Ë-6 PUFA cũng không cho thấy cải thiện, củng cố ý tưởng hiệu quả xử lý tiền chất thấp.
Lý do quan trọng nhất để điều trị ADHD là giải quyết các vấn đề trong gia đình, trường học hoặc nơi làm việc.
Với trẻ em ADHD dạng nhẹ, phụ huynh thường không dùng thuốc kích thích do tác dụng phụ. Ë-3 LCPUFAs là giải pháp thay thế ít gây hại hơn, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Tỷ lệ tuân thủ điều trị Ë-3 PUFAs thường cao. Các vấn đề như khó nuốt viên nang hoặc mùi tanh có thể được giải quyết bằng cách che giấu mùi vị.
Thiếu bằng chứng thuyết phục rõ ràng về tác dụng của LCPUFAs trong việc giảm triệu chứng ADHD. Kết quả hứa hẹn nhất là từ các thử nghiệm kết hợp Ë-3 và Ë-6 LCPUFAs.
Bổ sung có khả năng dung nạp tốt, chỉ có tác dụng phụ nhẹ như khó chịu đường tiêu hóa và chảy máu cam.
Cần nghiên cứu trong tương lai với kích thước mẫu đủ lớn, thiết kế mù đôi, có đối chứng giả dược và đo lường axit béo trong máu.
Bệnh nhân ADHD dạng nhẹ (thay thế thuốc kích thích) và bệnh nhân ADHD nặng có tác dụng phụ từ thuốc kích thích (kết hợp để giảm liều thuốc).